Szklane dyski z obrazkami do latarni magicznych
Slajdy na okrągło
Większość latarni magicznych służyła do wyświetlania slajdów prostokątnych, czy kwadratowych. Istniały jednak latarnie, które mogły wyświetlać także obrazki z okrągłych dysków. Takie latarnie były na rynku rzadkością, głównie produkowały je dwie znane firmy – Ernst Planck (modele “Climax” i “Globus”) i Gebrüder Bing (model “Bosco”).
Szklane dyski wytwarzano w rozmiarach od 8,5 cm do 15 cm, w zależności od wielkości latarni magicznej. Umieszczano na nich 6 lub osiem obrazków, które kolejno wyświetlano na ekran (czy po prostu ścianę), obracając dysk przed obiektywem.
Najczęściej ilustrowały bajki, sporą część stanowił rodzaj materiałów edukacyjnych dla dzieci i młodzieży – np. zwierzęta w Afryce, wygląd ludzi żyjących w różnych częściach świata, sławne osobistości – artyści, władcy, ilustracje religijne. Powodzeniem cieszyły się karykatury i obrazki humorystyczne.
Czasem szkło z rysunkami zabezpieczano drugą szklaną płytkę. Zamknięty wewnątrz obraz nie był wówczas narażony na, nieuchronne w czasie użytkowania, rysy i zadrapania. A te z czasem potrafiły uczynić niejeden obrazek wręcz nieczytelnym. Często na krawędzie dysku nakładano metalową obręcz, która stabilizowała slajd w latarni magicznej i ułatwiała jego łatwiejsze obracanie. Jednak te udogodnienia nie zawsze były stosowane, ponieważ zwiększały cenę zabawki.
Bajki dla do domyślnych
Znane bajki zilustrowane w 6 lub najwyżej 8 obrazkach, musiały być opowiedziane w wersji bezlitośnie skróconej. W przypadku tej samej bajki wydanej w obu wersjach, powstawały zabawne “ubytki” w numeracji. Na dysku szerszym numery przebiegały kolejno od 1 do 8. Na węższym dysku można było zmieścić tylko 6 obrazków, więc po numerze 1 mógł np. nastąpić od razu numer 4.
Dzieci, którym rodzice kupili mniejszą (czytaj tańszą) latarnię magiczną, w razie konfrontacji z właścicielem większego dysku, mogły dowiedzieć się, że są od niego gorzej poinformowane o przygodach Kota w Butach!
Dyski, które prezentujemy Państwu w galerii, pochodzą z przełomu XIX i XX wieku. Ich tytuły znaleźć można w katalogu firmy Ernsta Plancka z 1903 roku. Są to: bajka o Czerwonym Kapturku, bajka o Kocie w Butach, historia Robinsona Crusoe, geologia Ziemi, portrety znanych ludzi i przedstawiciele grup etnicznych. Wszystkie wyposażone są w metalowy pierścień dookoła krawędzi. Aby uczytelnić obraz, dyski poddane zostały renowacji cyfrowej. Usunięto rysy i ubytki. Wszystkie prezentowane w galerii okrągłe slajdy pochodzą ze zbiorów KinoHistoria.