Latarnia Magiczna firmy J. Lizars
Solidna i reprezentacyjna
Luksusowy model latarni magicznej firmy J. Lizars z Edynburga (Szkocja). Pochodzi z końca XIX wieku. Jest wykonana z polerowanego mahoniu, okucia i obudowa optyki z mosiądzu. Posiada też elementy wykonane z najlepszej wówczas na świecie stali rosyjskiej – komin i wewnętrzną izolację (chroniła drewnianą obudowę przed zapaleniem od płomienia). Niestety brakuje oryginalnego zwieńczenia komina (na jego miejscu jest bardzo podobny “zamiennik”), może posłużył niegdyś właścicielowi do innego celu i nigdy nie wrócił na swoje miejsce.
Podstawa latarni ma 35 x 25 cm. Całkowita długość przy pełnym wysunięciu mieszka i obiektywu soczewki wynosi aż 76 cm. Można było uzyskać z niej na ekranie spory obraz. Tym bardziej, że źródłem światła był mocny palnik gazowy, który rurką łączył się z butlą (niestety nie zachowany). Latarnia posiada wymienne obiektywy. Z tyłu znajduje się mosiężna wygięta w łuk szyna, na której zawieszona jest aksamitna zasłona. Zasłaniała światło, które mogłoby razić w oczy siedzących za latarnią widzów. Drzwi z boku projektora umożliwiają dostęp do wnętrza, a tylne drzwiczki z tyłu umożliwiają manipulowanie przy źródle światła. Latarnia znajduje się na niskiej, drewnianej podstawie.
Założycielem firmy był urodzony w Glasgow optyk John Lizars (1810-1879), który ok. 1830 roku zajął się wyrobem instrumentów optycznych i naukowych, a z czasem także handlem latarniami magicznymi i slajdami. Po jego śmierci w 1879 roku firma kontynuowała działalność nadal pod jego nazwiskiem.
Artykuły praktyczne i dla marzycieli
Produkowała okulary, lornetki, teleskopy, mikroskopy, barometry, termometry, zwykłe i stereoskopowe aparaty fotograficzne, stereoskopy i latarnie magiczne. W latach 90. XIX wieku stała się dominującym sprzedawcą latarni magicznych i slajdów w Szkocji. Od stycznia 1897 roku firma i jej oddziały terenowe oferowały sprzedaż, a także wynajem latarni magicznych i kinematografów. Najtańsze produkty oferowane przez J. Lizars kosztowały 12 gwinei, najdroższe zaś ok. 40 funtów. Na te najbardziej luksusowe latarnie magiczne mogli więc sobie pozwolić ludzie raczej majętni. Pod koniec XIX wieku pracownik najemny (np. w pracowni krawieckiej) w Zjednoczonym Królestwie wydawał na życie (razem z rodziną – żona + czworo dzieci) 2 funty, 3 szylingi i 9 pensów. Cena 40 funtów za piękną, mahoniową atrakcję optyczną była więc naprawdę wysoka, także dla przedstawiciela klasy średniej o dochodach ok. 300 funtów rocznie.
Lizars zajmował się także wypożyczaniem filmów. W 1897 roku firma posiadała aż 280 tytułów (oczywiście były to filmy, z których każdy nie przekraczał kilku minut).
W 1913 r. J. Lizars posiadał oddziały w Edynburgu, Paisley, Greenock, Aberdeen, Liverpoolu i Belfaście.J. Później firma połączyła się z C. Jeffreyem Blackiem, tworząc nowy podmiot o nazwie Black and Lizars. Firma istnieje do dzisiaj i produkuje m.in. wysokiej jakości soczewki kontaktowe.